ИНТЕРВЈУ

САЊА РАДОВАНОВИЌ, генерална директорка на Медитеранска Бродска Компанија – MSC

MSC е глобален лидер во контенејрскиот транспорт и еден од водечките провајдери на логистички и транспортни услуги.
Сања Радовановиќ, генералната директорка на MSC во Македонија во интервју за едицијата ТОП 100 Извозници зборува како услугите на MSC им помагаат на македонските компании успешно да ги надминат нарушувањата во синџирите на снабдување и глобалната трговија.

Можете ли да споделите некои сознанија за MSC и како компанијата порасна за да стане еден од водечките провајдери на транспорт и логистика во светот?

Радовановиќ: MSC (Mediterranean Shipping Company) има забележително патување од своето основање во 1970 година. Сè започнува кога капетанот Џанлуиџи Апонте купува еден товарен брод, V Patricia1. Со текот на децениите, MSC значително порасна, станувајќи најголемата светска компанија за транспорт на контејнери во 2022 година. До 1980-тите, MSC ја прошири својота флота и стигна до 20 товарни бродови. Компанијата потоа премина во транспорт на контејнери, што означи значителна промена во нејзините операции. MSC исто така ги диверзифицираше своите операции со влегување во индустријата за крстарење во 1989-та година, купувајќи ја флотата за крстарење на Lauro Lines. Овој потег не само што го прошири деловниот опсег, туку и ја воспостави MSC Cruises како главен играч во индустријата за крстарење. Денес, MSC управува со флота од околу 850 бродови и има присуство во 155 земји. Компанијата денес брои  над 200.000 луѓе ширум светот, што и овозможува да ги поврзува локалните бизниси со глобалните пазари и да игра клучна улога во меѓународната трговија. Патувањето на MSC е сведоштво за стратешка визија, диверзификација и силна посветеност на одржливоста. Способноста на компанијата да се адаптира и иновира ја зацврсти нејзината позиција како лидер во глобалната индустрија за транспорт и логистика.

MSC е глобален лидер во транспортот на контејнери. Вие ја водите MSC Македонија последните неколку години, кои беа исполнети со многу предизвици. Како ја гледате македонската економија во овој период и како компанија успеа да им помогне на македонските компании да се справат со бројните проблеми во логистиката и синџирите на снабдување?

Радовановиќ: Како генерална директорка на MSC Скопје, сведок сум на бројните предизвици со кои се соочува македонската економија во последно време. Последните неколку години навистина беа предизвикувачки за македонската економија. Пандемијата на Ковид 19, проследена со војната во Украина, значително влијаеше на регионот. Северна Македонија доживеа остар економски пад во 2020 година, но забележа силно закрепнување во 2021 година со раст на БДП од 4,5%. Сепак, тековните глобални кризи доведоа до висока инфлација, зголемени цени на енергијата и нарушени синџири на снабдување. Овие предизвици не натераа да бидеме пофлексибилни и иновативни во нашите операции.

MSC одигра клучна улога во поддршката на македонските компании да ги надминат овие проблеми. Работевме неуморно за да го одржиме континуитетот на нашите транспортни услуги, осигурувајќи дека стоките можат да се движат, во и надвор од земјата, и покрај глобалните нарушувања. Ова беше од витално значење за бизнисите кои се потпираат на увоз и извоз. Разбирајќи ги уникатните предизвици со кои се соочуваат нашите клиенти, понудивме флексибилни транспортни решенија, вклучувајќи алтернативни рути и распоред за да се избегнат преоптоварените пристаништа и да се осигураат навремени испораки. Го забрзавме усвојувањето на дигитални алатки за да ги оптимизираме операциите и да ја подобриме ефикасноста. Ова вклучува системи за онлајн резервации, следење во реално време и дигитална документација, што им помогна на нашите клиенти поефикасно да ги управуваат своите логистички процеси.

Нашиот фокус беше на обезбедување на сигурни, ефикасни и одржливи логистички решенија за да им помогнеме на македонските компании да се справат со овие турбулентни времиња. Со нашата постојаност во квалитетот, но и адаптибилност кон потребите на нашите клиенти, успеавме да забележиме раст, но и да ја поттикнеме и поддржиме локалната економија.

Сето ова резултираше со зголемена доверба во нашата компанија и зајакнати партнерства со македонските компании. Горда сум што MSC Македонија успеа да изгради стабилна и сигурна мрежа која не само што ја поддржува македонската економија, туку и помага, локалните компании да растат и да се развиваат на глобалниот пазар.

Какви се тековните услови во поморскиот транспорт? Што можат компаниите да очекуваат во однос на услуги, цени и пристапот на MSC кон клиентите?  Кои услуги најмногу ги нудите на македонскиот пазар?

Радовановиќ: Секторот за поморски транспорт во 2024 година се движи низ комплексен период обележан со неколку клучни предизвици и трендови. Геополитичките тензии, особено во региони како Блискиот Исток и климатските нарушувања, кои значително влијаат на транспортните рути. Клучните точки како Суецкиот и Панамскиот канал се соочуваат со зголемени ранливости, што доведува до подолги рути и повисоки оперативни трошоци. Поморските цени забележаа значителни зголемувања поради овие нарушувања, што придонесе за дополнително влошување на инфлацијата, особено влијаејќи на малите и најмалку развиените земји. Индустријата е под притисок да ја забрза декарбонизацијата. Ова вклучува инвестирање во нови, поенергетски ефикасни бродови и усвојување на алтернативни горива за да се исполнат глобалните цели за одржливост. MSC е посветена на обезбедување сигурни и ефикасни услуги и покрај предизвикувачките услови.

Во Северна Македонија, MSC нуди низа услуги за поддршка на локалните бизниси. MSC обезбедува сеопфатни логистички решенија од врата до врата, користејќи мрежа на регионални пристаништа и интермодални врски. Освен транспорт на цели контејнери, MSC нуди и збирен транспорт, како и осигурување на роба ( Extended Protection-EPR) и увозно/извозно царинење.

Со одржување на силно локално присуство и нудење прилагодени логистички решенија, MSC продолжува да ги поддржува македонските компании во навигацијата низ комплексностите на глобалната трговија.

Како MSC ги интегрира своите иницијативи за одржливост во дневните операции и кои се клучните придобивки од овие напори за вашите клиенти и заедниците во кои работите?

Радовановиќ: Еден од нашите најгорди моменти годинава беше објавувањето на извештајот за одржливост на MSC. Овој извештај не е само формалност, туку сведоштво за нашата длабока посветеност на изградба на поодржлива иднина. Во извештајот, MSC ги истакнува клучните иницијативи за намалување на емисиите на јаглерод диоксид и зголемување на енергетската ефикасност. Нашите приоритети вклучуваат постигнување на јаглеродна неутралност, поддршка на решенија за транзиција на логистиката и фокусирање на енергетската ефикасност. Во денешниот комплексен и брзо променлив свет, MSC се адаптира на новите регулативи и климатските предизвици, како што се Европскиот систем за трговија со емисии (EU ETS) и глобалните климатски промени. Годината 2023 беше една од најтоплите години, со рекордни температури и поголеми климатски предизвици. Нашата стратегија е да ги намалиме емисиите и да преминеме на нето-нула емисии, со акцент на климатските акции и адаптација. Со овие напори, MSC не само што ја зајакнува својата пазарна позиција, туку и ја потврдува својата визија за поодржлива и одговорна иднина. Сето ова не инспирира да продолжиме да се стремиме кон подобар свет.

Горда сум што работам во компанија како MSC, која ја поддржува родовата еднаквост и промовира жени на високи менаџерски позиции

Поморскиот транспорт и логистика традиционално се индустрии доминирани од мажи. MSC, како водечка компанија во оваа индустрија, ја демонстрира својата посветеност на родовата еднаквост и поголемата инклузија на жените со назначување на жени на високи менаџерски позиции. Што значи за вас, како жена, да бидете на чело на MSC Македонија, со какви предизвици се соочувате и каква поддршка имате во компанијата?

Радовановиќ: Да се биде на чело на MSC Македонија како жена е значителна одговорност, но истовремено и гордост. Горда сум што работам во компанија која навистина ја поддржува родовата еднаквост и промовира поголема инклузија на жените на високи менаџерски позиции. Оваа посветеност на MSC за создавање инклузивна и разновидна работна средина е од големо значење за мене лично и професионално. Бидејќи поморскиот транспорт и логистика се индустрии традиционално доминирани од мажи, често сум се соочувала со предизвици поврзани со разбивање на родовите стереотипи и докажување на мојата експертиза и лидерски вештини. И покрај овие предизвици, чувствувам силна поддршка од компанијата, што ми овозможува да ги надминам овие бариери.

MSC инвестира во обука и развој на своите вработени, што помага во напредокот на знаењето и вештините и ми дава можност да ги споделам најдобрите практики со мојот тим.

Веќе две години сум дел од програмата „Inspiring Woman“, каде интензивно работам со жени на менаџерски позиции. Преку оваа програма имам можност да ја споделам мојата експертиза, искуство и знаење, што директно влијае на успехот, мотивацијата и полесно справување со дневните предизвици кај останатите жени на менаџерски позиции. Една од најважните форми на поддршка што ја добивам е од моите колеги и тимови кои покажуваат голема почит и соработка. Колективната посветеност на успехот на компанијата и поддршката за моите иницијативи и идеи ми даваат дополнителна мотивација да се справам со предизвиците и да го водам MSC кон нови достигнувања.

Работејќи во MSC, свесна сум за важноста на мојата улога не само за компанијата, туку и за инспирирање на идните генерации на женски лидери во оваа индустрија. Сакам да покажам дека со напорна работа, посветеност и поддршка, жените можат да постигнат успех и да направат значајни промени во традиционално машки доминирани индустрии.

Како го гледате значењето и улогата на жените во бизнисот и претприемништвото, како може да се зголемат и каква треба да биде улогата на државата и компаниите? Кој е вашиот совет за жените како да бидат успешни и на професионално и на приватно ниво?

Значењето и улогата на жените во бизнисот и претприемништвото се од суштинско значење за економскиот развој и иновации. Жените носат различни перспективи и вештини кои можат да го збогатат и трансформираат деловниот свет. За да се зголеми нивната инклузија, потребно е да се создадат услови и можности кои ќе ги поддржат и охрабрат жените да преземат лидерски позиции и да бидат поизразени во презентирањето на своите идеи. Државата и компаниите играат клучна улога во ова. Државата треба да спроведува политики кои промовираат родова еднаквост и обезбедуваат пристап до образование и обука за жените. Исто така, потребно е да се поддржат менторски програми и финансиска помош за жените претприемачи. Компаниите, од своја страна, треба активно да создаваат инклузивна работна средина, да ги поддржуваат жените во развојот на нивните кариери и да обезбедат еднакви услови за напредување.

Мојот совет за жените кои сакаат да бидат успешни и професионално и лично е следниот:

  • Верувајте во вашите способности и не плашете се да преземате ризици. Посветете се на вашите цели и бидете упорни во нивното постигнување.
  • Инвестирајте во вашето знаење и вештини. Следете ги трендовите и новите технологии во вашата индустрија и секогаш бидете подготвени да учите нови работи.
  • Изградете силна мрежа на професионални контакти и барајте поддршка од ментори и колеги. Споделувајте искуства и учете од другите.
  • Научете како да ги балансирате професионалните обврски со личниот живот. Поставете приоритети и одвојте време за вашето здравје и семејство.
  • Инспирирајте и поддржувајте други жени. Споделувајте ги вашите успеси и предизвици и помагајте им на другите да го достигнат својот потенцијал. Со овие принципи, жените можат да создадат позитивни промени во своите кариери и заедници и да придонесат за поинклузивен и прогресивен свет.