Бидејќи земјите од целиот свет се соочуваат со здравствена итна помош поврзана со пандемијата COVID-19, економските ефекти од суспендирање на скоро целата активност имаат непосредно влијание врз светските пазари за суровини и веројатно ќе продолжат да влијаат и во наредните месеци.
Пандемијата влијаеше и на побарувачката и на понудата на суровините, се наведува во априлското издание на Commodity Markets Outlook.
Овие ефекти се директни, резултирајќи со затворања за да се намали ширењето на вирусот и големи нарушувања на синџирите на снабдување, но исто така и индиректни, бидејќи глобалниот одговор го забавува растот и доведува до она што се очекува да биде најдлабока глобална рецесија во последните децении.
Целосното влијание на пандемијата на пазарите на стоки и суровини ќе зависи од тоа колку долго ќе трае оваа криза и како ќе земјите ќе одговорат.
Пандемијата има потенцијал да доведе до трајни промени во побарувачката и понудата на стоки, а посебно во синџирите на снабдување што ги пренесуваат тие стоки и суровини од производителите кон потрошувачите низ целиот свет.
Во проценките кој неодамна ги објави Светската банка се посочува дека ефектите се веќе драматични, особено за стоките и суровините поврзани со транспорт. Цените на нафтата паѓаат од јануари годинава, а цените во април достигнаа историско најниско ниво, при што некои фјучерси се тргуваа и по негативни цени, односо оние кои ја продаваат беа согласни да му платат на оној кој ќе сака да ја купи.
Падот на цените е одраз исто така и на остриот пад на побарувачката за нафта заради карантините низ целиот свет, како и заради зголемената неизвесноста околу нивото на производство кај најголемите производители на нафта.
Поради мерките преземени во целиот свет за спречување на ширењето на коронавирусот и ограничувањата на патувањата, побарувачката за нафта се очекува да падне за досега невидени 9,3 милиони барели на ден оваа година, што е огромен пад ако се спореди со 2019 година кога дневната побарувачка изнесуваше 100 милиони барели на ден. Неодамнешните напори на земјите членки на ОПЕК и други производители на нафта да го намалат производството како одговор на намалувањето на побарувачката, ќе олеснат дел од притисокот врз пазарите на нафта.
Сепак, на подолг рок, тоа нема да биде доволно.
Цените на нафтата се очекува да достигнат просек од 35 долари за барел во 2020 година, што е пад за 43% во споредба со просечната цена од 61 долар за барел во 2019 година.
Цените на енергијата во целина, во кои спаѓаат и природниот гас и јагленот, се очекува во просек да се намалат за 40% во 2020 година во споредба со 2019 година, иако се очекува значителен поврат следната 2021 година.
Цените на природниот гас значително се намалија оваа година, но цените на јагленот се помалку засегнати бидејќи побарувачката за електрична енергија беше помалку погодена од мерките преземени за борба против пандемијата на Ковид 19.
Цените на природната гума и платината, и двете суровини кои се користат од страна на транспортната и автомобилската индустрија, исто така бележат силен пад.
Застојот во економската активност нанесе голем пад врз индустриските суровини производи како што се бакарот и цинкот, и годинава се очекува цените на металите да паднат во целина.
Забавување на економскиот раст во Кина, која ја создава половина од глобалната побарувачка за метали, ќе ги намали цените на многу метали.
Цените на златото, од друга страна, пораснаа со оглед дека инвеститорите бараат и гледаат безбедност и сигурност во време кога има големи турбуленции на финансиските пазари.
Цените на земјоделските производи се помалку врзани за економскиот раст и претрпеа само мали падови во текот на првите месеци годинава, со исклучок оризот, чија цена се зголеми како резултат на влошените услови на земјоделските култури и некои трговски ограничувања.
Севкупно, цените на земјоделските производи глобално се очекуваат да останат стабилни во 2020 година, бидејќи нивото на производство и залихите на повеќето главни производи се на рекордно ниво.
Повеќето пазари се добро снабдени со храна. Сепак, загриженоста околу снабдувањето со храна ескалираше бидејќи повеќе земји најавуваат трговски ограничувања што вклучуваат забрани за извоз на одредени производи и се впуштаат во прекумерно купување.
Слично на тоа, производството на земјоделски производи, особено следната сезона, може да биде под влијание на нарушувања во трговијата и дистрибуција на некои инпути како ѓубриво, пестициди и работна сила.
Нарушувањата во ланците на снабдување веќе го погодија извозот од некои производи со краток рок од земјите во развој, како што се цвеќиња, овошје и зеленчук.
И покрај добро снабдените пазари, ограничувањата на извозот можат да го загрозат снабдувањето на храна во земјите кои се повеќе зависни од увоз на храна.
Светската банка им се придружи и на другите организации во повикот за колективна акција за да се задржи протокот на трговијата со храна помеѓу земјите.
Влијанието на пандемијата COVID-19 врз пазарите на суровини и метали може да резултира во подолгорочни промени. Трошоците за транспорт може да бидат повисоки, како резултат на дополнителни барања за орекугранични премини.
Повисоките трговски трошоци особено ќе влијаат на земјоделските производи и текстилот.
Одлуките за складирање на преголеми залихи на одредени артикли можат исто така да влијаат врз трговските текови и врз зголемување на нивните цени.
Земјите во развој кој се зависни од суровини и метали ќе бидат меѓу најранливите на економските влијанија од пандемијата на Ковид 19. Покрај здравствените штети и човечките жртва со кои се соочуваат, како и ефектите од глобалниот економски пад, намалената побарувачка за извоз и нарушувањата на синџирите на снабдување ќе имаат голем удар врз економиите на овие земји.
