Според аналитичарите на EastFruit, и покрај водечката позиција во светот во извозот на одредени овошја и бобинки, како што се свежи јаболка или замрзнати малини, Полска останува голем нето увозник на овошје и зеленчук и може да биде многу атрактивен пазар.
Во текот на изминатите пет години, Полска значително го зголеми увозот на овошје и зеленчук. Во 2022 година, увозот на производи во Полска, вклучително и сегментот на јаткасти плодови и печурки, достигна 3,8 милијарди американски долари. Истовремено, извозот на овошје и зеленчук изнесува 3,1 милијарда американски долари, а негативното салдо на меѓународната трговија е близу 700 милиони долари.
Според податоците од Државниот завод за статистика, лани од Македонија на полскиот пазар биле извезени 13,3 илјади тони храна во вредност од околу 9,4 милиони евра, според што била 16-ти најголем извозен пазар за храна. Извозот на храна во Полска кој бележи раст од 77% во изминатите пет години.
Најголем дел или 6,7 милиони евра отпаѓа на зеленчук, а само 840 илјади евра на овошје. Најизвезуван зеленлук е зелка (4,47 милиони евра) и домати (1,3 милиони евра). Од овошје најголем е извозот на свежо грозје ( 347 јади евра) и лубеници и дињеи (186 илјади евра).
Во текот на минатата година од Полска на македонскиот пазар била увезена храна врендост од 50 милиони евра.
Каков зеленчук и овошје увезува Полска?
Јасно е дека Полска е огромна земја која тргува со производи. Експертите на EastFruit ги ги анализираат структурата и трендовите на увозот на овошје и зеленчук во Полска.
Како и повеќето други земји на северната хемисфера, главната увозна ставка во Полска се бананите, кои сочинува околу 9% од увозот по вредност. Сите агруми учествуваат со околу 13% од увозот, а генерално, овие две категории на овошје, кои не се одгледуваат во Полска поради климатските ограничувања, учествуваат со 22% од увозот.
Доматите го држат третото место во однос на увозот во сегментот на овошје и зеленчук во Полска и сочинуваат уште 9%.
Интересно е што Полска, како еден од најголемите светски извозници на замрзнато овошје и зеленчук, е и многу голем увозник на овие производи. Полска главно купува замрзнати бобинки во Украина, а потоа ги препродава во други земји во светот по рафинирањето, што им овозможува на полските трговци да останат „на пазарот“ дури и покрај проблемот со намаленото локално производство.
Забележливо е и присуството на боровинки меѓу првите шест најувезени производи, бидејќи Полска е главен производител и извозник на овие тренди бобинки.
Значајно место во увозот на Полска зазема трпезното грозје, кое сочинува 5% од увозот на целото овошје и зеленчук.
Други важни овошја и зеленчук што Полска ги увезува во големи количини се: стакленички краставици и пиперки, лубеници и дињи, праски и нектарини, авокадо, замрзнат зеленчук, сушен кромид, свежи јагоди, киви и свежа брокула и карфиол.
Увозот на кој зеленчук и овошје на полскиот пазар расте најбрзо?
Во текот на изминатите пет години, најзначајниот пораст на увозот меѓу првите 10 увозни позиции во полската трговија со овошје и зеленчук има кај свежите стакленички домати, боровинки и замрзнати малини.
Увозот на боровинки се зголемил во овој период за 4,7 пати или за 107 милиони долари, увозот на замрзнати малини за 3,7 пати или 92 милиони долари и увозот на домати за оранжерии за 65% или 132 милиони долари.
Нема намалување на увозот во топ 10 за ниту една ставка, но треба да се има во предвид дека во периодот 2020-2022 година имаше значително зголемување на глобалната инфлација, што може да ги “надува” и овие бројки.
Надвор од топ 10, вниманието го привлекува растот на увозот на лубеница – повеќе од 2 пати за 5 години во износ од 49 милиони американски долари. Увозот на краставици е зголемен за 70% или 43 милиони долари, увозот на друг зеленчук е зголемен за 4 пати или 57 милиони долари, веројатно, пред се, во сегментот свежи билки, увозот на кромид е зголемен за 6 пати или за 51 милион долари. Сепак, увозот на кромид во Полска е предмет на чести и остри флуктуации – понекогаш тие паѓаат на речиси нула, па затоа не вреди да се извлекуваат далекусежни заклучоци за овој тренд. Забележуваме и прилично нагло зголемување на увозот на свежи и замрзнати јагоди во Полска.
Потенцијали за извоз
Земјите кои имаат климатски предности можат да најдат можност за поголем извоз на свеж зеленчук, овошје и бобинки надвор од сезоната на полскиот пазар. За да го направат ова, тие, сепак, треба многу добро да работат на логистиката и квалитетот и безбедноста на производите.
Според East Fruit интересен сегмент за извоз од Централна Азија во Полска може да бидат замрзнатите бобинки, зеленчук, но исто така потребни се големи напори за подобрување на квалитетот на суровините и готовите производи, како и за обезбедување усогласеност со стандардите за безбедност на производите.
Исто така, интересни може да бидат испораките на супер рани лубеници и дињи во Полска. Овој сегмент веќе се освојува од добавувачите од Мароко, кои со многу брзо темпо го зголемуваат извозот во земјите на ЕУ.
Раниот сегмент на коскесто овошни култури како кајсија, цреша, праска, нектарина и слива, исто така, може да биде интересен, но добавувачите треба да научат како да одгледуваат производи кои се натпреваруваат со турските производи по квалитет и калибар.
Не може да се отфрли можноста за извоз во Полска, особено раната свежа зелка, карфиол и брокула. Навистина, тука нема да биде лесно да се исполнат барањата за логистика и квалитет, но нема ништо невозможно во ова, под услов да се обезбеди конкурентна цена и земјите да имаат голема предност во трошоците за работна сила во однос на Полска.
