Од почетокот на војната во Украина, ЕУ е сè попретпазлива за зависноста од Кина, особено во однос на критичните суровини. Според европратеничката Хилдегард Бентеле, ЕУ треба да се подготви за евентуален кинески напад врз Тајван и потенцијални последователни санкции и недостиг на снабдување.
Европа е во голема мера зависна од Кина за многу критични суровини кои се сметаат за клучни за успехот на зелената и дигиталната транзиција. Кина, на пример, обезбедува 86% од светското снабдување со еден од клучните елементи за батериите на автомобилите.
„Мораме да бидеме свесни дека Кина може да го нападне Тајван и мора да се подготвиме за овој момент“, смета Бентеле.
„И ние мора да се подготвиме за моментот дека може да има санкции или да има забрани за извоз, што веќе го доживеавме“, додаде таа.
Според Бентеле, кој делуваше како известувач за европската стратегија за критични суровини, војната во Украина и недостигот на снабдување за време на пандемијата со Ковид 19 предизвикаа промена во начинот на кој се спроведуваат проценките на ризикот на синџирите на снабдување на ниво на ЕУ.
„Мораме да бидеме повнимателни, да гледаме повеќе напред, не само во следната или следните две години“, нагласи Бентеле.
Со забрзувањето на зелената транзиција, побарувачката за критични суровини се очекува да се зголеми за 500% до 2050 година, според Светската банка.
Зелената економија се смета за многу суровински интензивна.
„Се оддалечувавме од фосилните горива во свет со поинтензивна употреба на суровини“, рече Титас Анушкевичиус, службеник за политика за енергетско интензивни индустрии во Европската комисија.
„Ќе ни требаат уште многу турбини на ветер, многу повеќе соларни панели, многу повеќе електрични возила, за кои сите ќе бараат секакви суровини за производство“, додаде тој.
Во март, ЕУ планира да го претстави својот Закон за критични суровини, со кој се обидува да ја намали зависноста од недемократски држави и да ја зајакне европската автономија.
Сепак, потенцијалот кога станува збор за ископ на критични суровини е ограничен.
„Не можеме да ја промениме геологијата во Европа. Значи, може да има некои суровини каде што има потенцијал да се осигураме дека имаме посилна домашна понуда со примарни суровини“, нагласи Марк Мистри, висок менаџер за јавна политика во Институтот Никел.
Така, Мистри предложи да се комбинираат различни напори. Покрај рударството и рециклирањето, трговските партнерства се очекува да играат клучна улога.
Сепак, постои и друга област каде што ЕУ би била во добра позиција.
Кина не само што има квази-монополска позиција кога станува збор за ископување на овие материјали, таа има и доминантна позиција во рафинирањето и преработката. На пример, додека само околу 9% од светскиот литиум се ископува во Кина, приближно 60% се рафинира таму.
За Јулија Полисканова, виш директор на НВО Транспорт и животна средина (Т&Е), ЕУ треба особено да се фокусира на префинетоста и понатамошната обработка на критичните суровини.
„Кина не ги ископува сите нивни метали. Тие често минираат во странство и се носат во Кина за да ја вршат обработката“, рече Полисканова.
„И на тоа треба да се фокусира и Европа. Ние не сме рударска велесила. Не можеме да го направиме сето тоа ископување“, додаде таа.
Според проценките, ЕУ би можела да рафинира повеќе од половина од побарувачката за литиум на домашен терен доколку постави правилни политики.
Извор: Euroaktiv
