За извозот да има позитивен ефект врз националниот Бруто домашен производ (БДП) и економијата, она што ја зголемува вредноста е нето извозот, односно позитивната разлика помеѓу извозот и увозот. Спротивно, негативниот нето извоз или трговскиот дефицит во размената има негативен ефект врз БДП.
Во првата половина годинава од Македонија биле извезени производи вредни 4,3 милијарди евра, додека од странство биле увезени производи во вредност од 5,5 милијарди евра. Што значи дека Македонија има трговски дефицит од 1,3 милијарди евра, односно покриеност на увозот со извоз од 76,8%. Но, дефицитот е помал за околу 600 милиони евра или 30% во споредба со истиот период лани, кога заради рекордно скапите енергенси трговскиот дефицит изнесуваше над 1,8 милиони евра.
Македонија со години наназад има трговски дефицит, кој постојано се зголемува. Влезот на странските инвеститори, посебно оние во автомобилската индустрија го зголемија извозот, но и увозот во земјава. Последните податоци покажуваат дека компаниите од зоните за седум месеци госинава оствариле извоз од нешто над 2 милијарди евра и увоз од 1,8 милијарди евра, што е нето извоз од 200 милиони евра.
Во инсутријата за производство на храна, пак, имаме покриеност на увозот со извоз од само 50%, односно имаме трговски дефицит од 233 милиони евра.
Ако сакаме поголем ефект од извозот како држава треба да целиме кон зголемување на извозот и истовремено намалување на увозната зависност.
Ако се анализираат податоците за трговијата со 20-те најголеми трговски партнери, податоците покажуваат дека Македонија во првата половина годинава имала нето извоз во трговијата само со шест земји.
Кои се земјите во кои извозот е поголем од увозот?
Германија, Косово, Белгија, Унгарија, Шпанија и Чешка се земјите во кои Македонија имала поголем извоз од увоз во првата половина година.
Најголем е нето извозот со Германија во вредност од 1,37 милијарди евра и тој речиси во целост го прават компаниите од автомобилската индустрија со германски капитал кои работат во земјава и кои извезуваат автомобилски делови кои потоа се вградуваат во германските автомобили. Во Германија во првата половина годинава бил насочен дури 45% од вкупниот извоз од земјава во вредност од 1,82 милијарди евра (годишен раст од 7,4%), додека во истиот период биле увезени стоки во вредност од околу 550 милиони евра (годишен раст од 8,2%).
Втор најголем нето извоз од 123 милиони евра е остварен со Косово, кој е важен пазар за македонските компании. Во соседно Косово во првата половина годинава сме извезле производи во вредност од 177 милиони евра (пад од 6,3% во споредба со истиот период лани), додека во истиот период биле увезени во земјава производи вредни 54 милиони евра (-14,7%). Косово е значаен пазар за македонските домашни компании и втор најголем пазар за извоз на македонските прехранбени производи. Дури половина од извозот на Косово во првите шест месеци годинава или 28,4 милиони евра отпаѓа на извоз на храна. Но, најголем извоз на Косово вреден околу 35 милиони евра за половина година е продажбата на нафтени деривати.
Трет најголем нето извоз од близу 90 милиони евра имаме во трговијата со Белгија. Во првата полвина годинава во Белгија од земјава се извезени производи вредни 152 милиои евра (годишен раст од 115%), додека увозот во истиот период изнесувал 63 милиони евра (+18,1%).
Најголем дел од извозот или околу 110 милиони евра отпаѓа на извозот на автобуси кои белгискиот Ван Хол ги произведува во земјата, а потоа Белгија ги извезува како готов производ во светот. Втора најголема извозна ставка кон Белгија во првата половина годинава бил суров тутун во вредност од 15 милиои евра. Околу 7 милиони евра изнесувал извозот на олово и концентрати, исто клолку и извозот на облека и прибор за облека .
Четврт најголем трговски суфицит од 47 милиони евра Македонија има со Унгарија. Извозот во Унгарија во првата половина годинава изнесувал 157 милиони евра (годишен раст од 33%), додека увозот изнесувал 110 милиони евра (раст од 10,4%). Дури 80% од вкупниот извоз во Унгарија или 122 милиони евра отпаѓа на делови за автомобилска индустрија.
Петти најголем трговски дефицит е во трговијата со Шпанија, во вредност од 27 милион евра во првата половина годинава. Извозот во Шпанија во овој период изнесувал 87 милиони евра (пад од 14%), додека увозот имал вредност од 60 милиони евра (раст од 11%). Дури 80 милиони евра изнесувал извозот на автомобилски делови, но имало и мал извоз од 1,7 милиони евра на топловалани челични цевки и извоз на пластични црева од околу 1 милион евра.
Во трговијата со Чешка во првата половина годинава сме имале мал трговски суфицит од 6,8 милиони евра. Извезени биле производи во вредност од скоро 90 милиони евра (раст од 37,7%), додека увозот изнесувал 83 милиони евра (раст од 27%). Статистиката покажува дека најголем дел или 53 милиони евра отпаѓа на извоз на делови за автомобилска индустрија, додека околу 22 милиони евра отпаѓа на извозот на железо и челик и производи од железо и челик.
