UNCTAD вели дека неизвесноста за еволуцијата на пандемијата КОВИД-19 и опкружувањето на глобалната политика за инвестиции ќе продолжат да влијаат на протоците на СДИ во 2021 година. За земјите во развој, изгледите за 2021 година се најголема загриженост.
Глобалните странски директни инвестиции (СДИ) во 2020 година се намалени за 42% од 1,5 трилиони долари во 2019 година на околу 859 милијарди долари, според Мониторот за инвестиции во УНКТАД објавен на 24 јануари.
Толку ниско ниво последен пат беше видено во 90-тите години на минатиот век и е за повеќе од 30% под инвестицискиот пад што следеше по глобалната финансиска криза од 2008-2009 година.
И покрај проекциите за закрепнување на глобалната економија во 2021 година, UNCTAD очекува протокот на директни инвестиции да остане слаб поради несигурноста околу развојот на пандемијата на COVID-19.
Организацијата на Обединетите Нации предвидуваше пад од 5%-10% во СДИ во 2021 година во Извештајот за светските инвестиции минатата година.
„Ефектите од пандемијата врз инвестициите ќе траат“, вели Џејмс Жан, директор на одделот за инвестиции на УНКТАД.
„Инвеститорите веројатно ќе останат претпазливи при вложувањето на капитал на нови продуктивни средства во странство.
Најтешко се погодени развиените земји
Според извештајот, падот на СДИ е концентриран во развиените земји, каде тековите паднаа за 69%, на околу 229 милијарди долари.
Приливот на странски инвестиции кон Северна Америка се намали за 46% на 166 милијарди долари, со пад на прекуграничните спојувања и превземања за 43%.
Најавените инвестиции за гринфилд проекти исто така паднаа за 29%, а зделките за финансирање на проекти паднаа за 2%.
САД забележаа пад на СДИ за 49%, паѓајќи на околу 134 милијарди американски долари. Падот се случи во трговијата на големо, финансиските услуги и производството.
И инвестициите кон Европа пресушија. Тековите паднаа за две третини до – 4 милијарди долари. Во Обединетото Кралство, СДИ паднаа на нула, а падови беа забележани и кај другите главни приматели.
Меѓу другите развиени економии, приливот кон Австралија падна за 46% на 22 милијарди долари, но се зголеми во Израел од 18 милијарди на 26 милијарди долари и Јапонија од 15 милијарди на 17 милијарди долари.
Економиите во развој учествуваат со рекорден удел на СДИ
Иако протоците на СДИ кон економиите во развој се намалија за 12% на околу 616 милијарди американски долари, тие сочинуваат 72% од глобалните СДИ, највисоко досегашно учество.
Падот беше многу нерамномерен во регионите во развој: -37% во Латинска Америка и Карибите, -18% во Африка и -4% во земјите во развој во Азија.
Додека земјите во развој во Азија ја пребродуваа бурата како група, привлекувајќи околу 476 милијарди долари СДИ во 2020 година, приливот кон земјите-членки на Асоцијацијата на нации од Југоисточна Азија (АСЕАН) се намали за 31% до 107 милијарди долари, како резултат на падот на инвестициите до најголемите приматели во подрегионот.
Во однос на индивидуалните држави, Кина беше најголемиот примател на СДИ во светот, со протоци кон азискиот гигант кои се зголемија за 4% до 163 милијарди долари. Високо-технолошките индустрии забележаа пораст од 11% во 2020 година, а прекуграничните спојувања и преземања пораснаа за 54%, претежно во ИКТ и фармацевтската индустрија.
Индија исто така, забележа позитивен и најголем раст од 13% поттикнат од инвестициите во дигиталниот сектор.
Слаби изгледи за 2021 година, освен технологијата и здравствената заштита
Во извештајот на УНКТАД се вели дека податоците даваат мешана слика за идните трендови и ги потврдуваат слабите изгледи за 2021 година.
„Најавите за гринфилд проекти во 2020 година се за 35% пониски отколку во 2019 година, и тое нема да биде добро за нови инвестиции во индустриските сектори во 2021 година“, се вели во извештајот.
„За земјите во развој, изгледите за 2021 година се голема загриженост“, велат од УНКТАД. Иако протоците на СДИ во економиите во развој изгледаат релативно издржливи во 2020 година, според извештајот, гринфилд најавите паднаа за 46%, а меѓународните финансии за проекти за 7%.
„Овие типови инвестиции се клучни за продуктивниот капацитет и развојот на инфраструктурата, а со тоа и за изгледите за одржливо закрепнување“, се вели во Извештајот.
УНКТАД очекува евентуалното зголемување на глобалниот проток на СДИ во 2021 година да не дојде од нови инвестиции во продуктивни средства, туку од прекугранични спојувања и преземања , особено во технологијата и здравствената заштита.
Европските компании се очекува да привлечат повеќе од 60% од зделките за технологија во смисла на вредност, но и неколку економии во развој исто така бележат пораст.
Индија и Турција привлекуваат рекорден број на зделки во ИТ консалтинг и дигитални сектори, вклучувајќи платформи за е-трговија, услуги за обработка на податоци и дигитални плаќања.
Околу 80% од компаниите што се преземаат се со седиште во развиени економии, пред се во Европа, но неколку мултинационални претпријатија од земјите во развој се активни купувачи.
