ИНТЕРВЈУ
МИЛАН ДАМЧЕВСКИ, член на Управен Одбор во ПроКредит Банка
Улогата на банките во периоди на макроекономска неизвесност е од огромно значење за поддршка на бизнисот преку соодветни форми на финансирање, како на потребите за ликвидност, така и за инвестициите кои ќе ја оддржат конкурентноста на компаниите. Сепак, клучно е банката да биде блиску до своите клиенти и преку редовна и квалитетна комуникација да е во можност соодветно и навремено да ги разбере потребите на компанијата. Токму ова е клучната компонента во пристапот на ПроКредит Банка во работата со клиентите, вели Милан Дамчевски, член на Управниот Одбор на ПроКредит банка во интервјуто објавено во најновата едиција Топ 100 Извозници.
Aвтор: Биљана Здравковска Стојчевска
По пандемијата на Ковид 19 и проблемите кои ги донесе пост-пандемиското заздравување, македонската економија повторно е исправена пред голем предизвик наметнат од енергетската криза, војната во Украина и рекордно високата инфлација. Какви се информациите на ПроКредит Банка, со што се соочуваат компаниите?
Дамчевски: Македонската, но и светската економија се наоѓаат во еден деликатен период, каде бројни екстерни, политички и макроекономски фактори се одразуваат негативно врз економската клима.
Позитивните трендови кои беа очекувани и започнаа по завршувањето на Ковид кризата, беа прекинати со војната во Украина, која предизвика дополнителен притисок на цените на енергенсите, храната, но и на голем број основни суровини ширум светот. Овие ефекти во економијата се надоврзаа на веќе оптеретените синџири на снабдување, доведувајќи до ценовни шокови и галопирачка инфлација.
Очекувано, ова најмногу ги погодува производните компании кои воедно се и најголемите извозници. Имено, производството по природа е енергетски интензивен сектор, каде зголемувањето на трошоците директно влијае на зголемување на производната цена, која не секогаш може веднаш да се пренесе на потенцијалните купувачи. Дополнително, инфлацијата која сѐ уште не е стабилизирана го отежнува планирањето во компаниите како на трошоците, така и во креирањето на крајните цени на производите. Тоа, во комбинација со зголемената неизвесност која доаѓа од промените во синџирите на снабдување и изменетите услови на плаќање кон добавувачите (авансирање, скратување на валута на плаќање, зголемена потреба од залихи на одредени репроматеријали) компаниите несомнено се соочени со голем ликвидносен притисок, од една страна, и намалени профитни стапки од друга страна.
ПроКредит Банка важи за банка која блиску го следи работењето на своите деловни клиенти и дава активна поддршка во водење на бизнисите. Што сметате дека на компаниите ќе биде најважно и најпотребно во овој период за побезболно да го надминат овој кризен период, особено за извозните компании чија конкурентност е нарушена?
Дамчевски: Секоја компанија прво мора да направи сериозна и квалитетна анализа на сопственото работење и точно да ги утврди сите потенцијални ризици. Несомнено, приоритет на секој бизнис треба да биде соодветното планирање на ликвидноста на компанијата. Тоа значи што поголемо усогласување на валутите и начините на плаќање помеѓу добавувачите и купувачите каде што е тоа возможно. Внимателно менаџирање со залихата и максимален фокус на осигурување на наплатата на побарувањата. Од аспект на профитабилноста, главниот фокус на секоја компанија мора да биде кон намалување на трошоците. Наједноставниот и најбрз начин е анализа на сите трошоци кои може да се намалат или оптимизираат. Дополнително, секоја производна компанија која има можност треба да инвестира во сопствено производство на електрична енергија со цел намалување на трошоците, од една страна, и обезбедување на дополнителeн приход од евентуалниот вишок, имајќи ги предвид високите цени на електричната енергија.
Колку во вака тешки периоди и кризи е важна улогата на банките и подготвеноста да ги разберат процесите низ кои минуваат бизнисите? Како ПроКредит Банка се поставува во овој период кон своите бизнис клиенти?
Дамчевски: Улогата на банките во периоди на макроекономска неизвесност е од огромно значење за поддршка на бизнисот преку соодветни форми на финансирање, како на потребите за ликвидност, така и за инвестициите кои ќе ја оддржат конкурентноста на компаниите. Сепак, клучно е банката да биде блиску до своите клиенти и преку редовна и квалитетна комуникација да е во можност соодветно и навремено да ги разбере потребите на компанијата. Токму ова е клучната компонента кај нашиот пристап во работата со клиентите. Секоја компанија има одговорен бизнис советник кој редовно го следи развојот и работењето на бизнисот, а во исто време е и добро запознаен со макроекономските случувања и како тие се одразуваат на бизнисот. Ова, дополнето со редовна, детална кредитна анализа и одобрувањето на соодветен финансиски инструмент ни дава можност секогаш брзо и навремено да реагираме на потребите на нашите бизнис клиенти.
Како позитивен пример на овој проактивен пристап во работењето би го издвоил фактот што ПроКредит Банка е лидер на пазарот во делот на финансирање на фотоволтаични централи за сопствена употреба, каде само во изминатите 18 месеци успеавме да поддржиме над 100 компании да инвестираат во централи со моќност од 30МW.
Дополнително, квалитетот во нашиот пристап на работење, добрата кредитна анализа и соодветното финансирање се одразува и со ниското ниво на проблематични кредитни пласмани, каде банката бележи висок квалитет на кредитното портфолио со NPL од под 2% во континуитет.
Една од предностите на ПроКредит Банка заради која е избор на многу извозни компании е што Банката има свои подружници во најголемите трговски партнери во регионот, како и Германија. Какви придобивки им носи тоа на извозните компании?
Дамчевски: Нашето присуство во земјите, најголеми трговски партнери на Македонија, е пред сè можност за компаниите да ја зацврстат соработката со тековните, но и да ја прошират мрежата на соработници со нови партнери, клиенти на ПроКредит Банките.
Како групација, посветени сме на промоција и развој на регионалната соработка преку организација и поддршка на B2B средби и настани. На овие настани, клиентите на ПроКредит Банка имаат можност да се претстават со своите продукти или услуги на потенцијалните партнери од странство, но и да отпочнат нови соработки и извоз, како во регионот, така и во Германија.
Основна потреба на секоја компанија која работи со странство е брзо и економично плаќање. Колку ПроКредит Банка може да го понуди тоа на бизнисите?
Дамчевски: ПроКредит Банка нуди уникатна и најекономична провизија во рамките на банкарскиот сектор кога станува збор за плаќања и надворешно трговско работење.
Бевме прва банка која воведе нов и транспарентен начин на тарифирање на услугите со фиксна и еднократна провизија, без дополнителни трошоци за клиентите. Провизијата е фиксна, без разлика на износот на дознаката и изнесува само 12 евра за сите SHA плаќања, а 29 евра за сите OUR плаќања, без тоа да имаат трошоци за SWIFT. Дополнително, клиентите добиваат и поволен девизен курс за откуп.
Покрај тоа, нудиме исклучително брзи и економични трансфери преку услугата ProPay. Сите плаќања кои нашите клиенти ги имаат во рамките на ПроКредит Групацијата се процесираат во рок од четири часа, а провизијата е фиксна и изнесува 2,5 евра.
Сите плаќања може да се реализираат едноставно, брзо и безбедно, преку нашето електронско банкарство, без посета на банката.
Какви сè други производи можат да користат извозните компании во ПроКредит Банка со кои може да им се олесни пристапот до финансии и сигурното работење со странство?
Дамчевски: Во услови на зголемена неизвесност овде би го издвоил несомнено кредитирањето со осигурени побарувања како залог. Ова е производ кој што е специјално креиран за поддршка на извозните компании. Производот обезбедува олеснет пристап до ликвидност која е исклучително важна во моментот, а воедно преку осигурувањето клиентите ја намалуваат несигурноста од евентуална неликвидност или несолвентност на своите купувачи во странство кои исто така не се имуни на оваа криза.
Со овој продукт, преку залог на осигурените побарувања овозможуваме пристап до финансирање, каде врз основа на настанато побарување банката одобрува кредит во износ од максимум 75% од побарувањето, со поволни каматни стапки преку брз и едноставен процес на одобрување.
Дигитализацијата и автоматизацијата се веќе неминовни процеси за секоја банка, но и за секоја компанија во време на неизвеност и брзи промени. Колку ПроКредит Банка, која е своевиден пионер во дигитализацијата на банкарското работење, успева да им понуди на своите деловни клиенти брза, ефикасна и сигурна комуникација?
Дамчевски: Дигитализацијата и автоматизацијата е стратешка определба на ПроКредит Банка, каде од класична и традиционална банка, прераснавме во модерна и современа, дигитална банка, прва на пазарот во С.Македонија. Со имплементирање на најсовремените технологии, на клиентите им нудиме едноставна и лесно достапна услуга преку дигитални канали, во секое време и без физичка посета на банката. Секако ова е процес кој продолжува со константно унапредување и проширување на услугите кои ги нудиме на нашите клиенти. Покрај современото и ефикасно електронско банкарство, можноста за потпишување договори за кредитни продукти online, oд неодамна Банката нуди можност секоја компанија да отвори сметка преку on-line апликација, при што Банката однапред ги обработува и подготвува сите потребни документи. Сѐ што преостанува е финална идентификација и потпишување на договорите за сметка, кое може да се направи во договорен термин во Банката, или пак, во просториите на клиентот. Ова значително го намалува времето за отворање на сметка, а со тоа и трошоците за клиентите, а ПроКредит Банка е единствената банка која на пазарот ја нуди оваа услуга за сите правни лица.
Какви се проценките на ПроКреди Банка за македонската економија во целост за следниот период и кои сметате дека ќе бидат најголемите предизвици за компаниите и економијата? Следи период на затегање на монетарната политика и раст на каматите? Како ќе се одвива кредитирањето во следниот период и очекувате ли проблеми кај компаниите, но и во македонскиот банакрски сектор заради тоа?
Дамчевски: Соочени со макроекономската реалност на зголемена инфлација, како и неизвесност на цените на енергенсите, во и онака кревката економска состојба на земјата, следи период на сериозни предизвици кај работењето на компаниите.
Точно, намалената ликвидност на пазарот и затегнатата монетарна политика за контрола на инфлацијата, придонесува за покачување на каматните стапки кои ќе бидат дополнителен трошок на компаниите, но истото е неопходно за скротување на инфлацијата.
Од аспект на кредитирањето, зголемените ризици неминовно ќе придонесат за поголема внимателност при кредитирањето од страна на банките.
Во услови на зголемена неизвесност, краток период за адаптација на компаниите, но и зголемени потреби за финансирање на обртните средства, важна е стратегијата за соработка и правовремена реакција во поддршката за секој клиент, но и во идентификација на одредени проблеми кај компаниите кои несомнено ќе ги има.
Сепак, и покрај сериозноста на економската состојба и предизвиците со кои се соочува стопанството, уверен сум дека ПроКредит Банка располага со знаење и човечки капацитети да помогне на клиентите успешно да го навигираат патот кон излез од кризата, но и за подобра подготовка за економскиот просперитет кој очекувам да настапи во периодот кој следува.
