Глобализацијата го зголеми глобалниот просперитет, но, според студијата на Светскиот економски форум, таа е при крај.
Непосредно пред почетоот на состанокот во Давос, носителите на одлуки во светот даваат мрачни прогнози за иднината.
Еднаш годишно, глобалната елита се состанува во Давос. Ништо не го симболизирае богатството во изминатите децении како Светскиот економски форум во швајцарските планини, годишниот состанок на врвни политичари, менаџери и експерти.
Затоа, вреди да се размисли кога во Давос се прогласува економска пресвртница.
Во овогодинешниот Global Risk Report, Светскиот економски форум предупредува дека геополитиката ја засенува економската соработка – со далекусежни последици: „Долгорочното зголемување на неефикасното производство и порастот на цените стануваат сè поверојатни“, се вели во извештајот, кој се базира на на анкета на 1.200 носители на одлуки.
Откако глобализацијата, и покрај нејзините негативни страни, извади милиони луѓе од сиромаштија и го намали јазот меѓу индустријализираните и земјите во развој, новиот извештај за ризик прогнозирра помрачен период: „Новата економска ера“ може да стане ера „на растечки јаз меѓу богатите и сиромашните земји и првиот чекор наназад во деценискиот развој на човештвото“.
Темата на конференцијата, која започнува денеска, е поставена. Таканаречената хиперглобализација која започна со падот на Железната завеса се чини дека е при крај. Она што треба да го заземе нејзиното место не звучи ветувачки.
„Следната деценија ќе биде обележана со еколошки и социјални кризи“, се вели во прогнозата за ризик на Светскиот економски форум. Само 18% од анкетираните од политиката, бизнисот, науката и граѓанското општество очекуваат ниска нестабилност во следните две години. Огромното мнозинство, пак, очекува постојани промени со симултани шокови, 13% очекуваат тековни кризи.
Светски економски форум: Зголемените трошоци за живот најтешко ги погодуваат најсиромашните
Експертите на Светскиот економски форум ги наведуваат зголемените трошоци за живот како најголема краткорочна опасност. Најсиромашните страдаат од високите цени на енергијата и храната, а во земјите кои се и онака кревки постои дури и закана од колапс на државните структури.
Зголемените каматни стапки и веќе високиот национален долг им отежнаа на владите да ги ублажат економските тешкотии. Социјалната нееднаквост се влошува со новите технологии како што е вештачката интелигенција, што ги прави излишни работните места за неквалификуваните работници.
На меѓународен план, конфликтите го заземаат местото на соработката. Според студијата, економското војување станува „норма“, а економската политика сè повеќе служи за зајакнување на „самодоволноста и независноста од моќните ривали“, а во исто време го спречува подемот на другите држави. Затоа, експертите стравуваат од „геоекономска војна со нулта сума“. И може да стане многу полошо.
Руската агресија против Украина ја врати копнената војна од големи размери во Европа – и го освести светот колку е кревок глобалниот мировен поредок. Стравувањата од конфронтација меѓу САД и Кина исто така растат, не само поради тензиите околу Тајван.
Високите воени трошоци би можеле дополнително да ја ограничат финансиската слобода
„Безбедносните размислувања и зголемувањето на воените трошоци“ би можеле дополнително да ја ограничат финансиската слобода, се вели во предупредувањето од Давос. Ранливите земји ризикуваат да паднат во „постојана криза, во која не можат да инвестираат во иден раст, човечки развој и зелени технологии“.
Само 20% од анкетираните очекуваат дека политичката и економската ситуација ќе се подобри или барем ќе се стабилизира во следните десет години. Повеќе од половина, пак, очекуваат кризи, шокови и висока нестабилност.
До крајот на деценијата, владите и бизнисите повеќе нема да можат да ги избегнат еколошките ризици, како што се климатските промени, но и исчезнувањето на видовите и колапсот на екосистемот. Овде човештвото се движи кон „пресвртна точка“. Потребни се глобални напори за да се спречи најлошото.
На прашањето за најголемите ризици за светот во следните десет години, климатските промени, природните катастрофи и губењето на биолошката разновидност се на врвот на листата на испитаници.
„Неуспехот да се ублажат климатските промени и да се прилагодат на нивните последици претставуваат пет од десетте најголеми ризици“, е резултатот од анализата на ризикот.
Сепак, глобалната соработка за овие прашања е попречена од зголемените тензии меѓу демократскиот свет и новите автократии.
Џорџ Сорос, еден главните умови на ерата на глобализацијата, на последниот состанок во Давос се обиде да ја размрда глобалната елита: „Нашата цивилизација можеби нема да опстане“.
Извор: Handelsblatt
