“Потешко дека домашните извозни компании ќе бидат мотор на пост-ковид растот бидејќи се уште се соочуваат со многу ограничувања кои ги прават неконкурентни и кои досега не се адресирани, иако многу пати досега се зборувани со Владата и со надлежните министерства”, изјави Глигор Цветанов, директор на Макпрогрес и претседател на Клубот на извозници при Стопанската комора на Северна Македонија на денешниот настан “Економијата на крстопат: Кој ќе биде носител на растот по Ковид 19”.
Според Цветанов, во однос на конкурентноста на домашната економија и домашните извозници, како држава многу заостануваме во однос на гасификацијата.
“Плаќаме многу скапи енергенси. Јас конкретно доаѓам од кондиторската индустрија каде како енергенс користиме течен нафтен гас чија цена на пазарот е речиси двојно поскапа од цената на природниот гас кој го користат нашите конкуренти во Србија или Бугарија. Во производниот погон во Прилеп, пак, не можеме да добиеме ниту дозвола за локација на нафтен течен гас и мораме да користиме нафта, што ниту е еколошки, ниту е економски-оправдано”, вели Цветанов.
Според него, домашните прехранбени извозни компании се непотребно оптоварени и со повисоки трошоци за сертифицирање во однос на нивните конкуренти од соседните земји.
“Еден извозен сертификат кој го издава Агенцијата за храна македонските извозници на храна ги чини 3.000 денари, додека во соседните земји тие се или бесплатни или чинат во рамките до 5 евра или 300 денари. Овие пречки ги имаме повеќе пати адресирано до надлежните институции, но целиот процес оди многу бавно”, вели Цветанов и апелира малку повеќе да се посвети внимание и на договорите за слободна трговија кои создаваат пречка за влез на нови пазари.
Како пример тој ги посочува земјите од Блискиот Исток и Магреб каде македонските компании буквално немаат пристап, бидејќи ако сакаат да извезуваат мора да плаќаат царини, кои се движат од 30% до 40%. Тоа од старт ги прави македонските производи неконкурентни во однос на производите од земјите членки на ЕУ која има договор за слободна трговија.
Заради тоа, вели Цветанов, апелирам до властите уште на самиот почеток напреговорите за членство во ЕУ да се побара македонските производи да имаат пристап до тие пазари како да сме членка на ЕУ.
Горан Антевски, директор на ТЕП Раде Кончар го посочи и проблемот со ДДВ кои домашните извозни компании го плаќаат при увозот на суровини и репроматеријали кои ги користат за производство.
“Владата треба повеќе да се фокусира на овој проблем бидејќи тоа е голем товар за одржување на ликвидност на нашите комапнии”, вели Антевски.
Според него, проблем за многу компании се и високите царини кои треба да ги плаќаат за увоз на суровини и машини кои се користат за производство.
Како пример ги посочува Јапонија и Јужна Кореја како земји од кои ако македонските компании сакаат да увезуваат мора да плаќаат царини, а како пазари се многу битни за дел од компаниите.
“Неколку пати досега го имаме посочувано овој проблем на средбите во Стопанската комора и со владините претставници, но тоа се уште е на ниво на најава. Како компании сакаме да увезуваме материјали кои се со висок квалитет за да можеме потоа да ги доработиме и да продаваме високо-квалитетни производи на европските пазари за да го искористиме ЕУР 1 сертификатот. Но, за жал многу компании се спречени во тоа заради високите царини за увоз кои морама да ги плаќаме”, вели Антовски.
Според него, царините за увоз од Јапонија и Јужна Кореја се пречка и за привлекување на инвеститори од овие земји. “Јапонските компании ако инвстираат во ЕУ, не плаќаат воопшто царини за увоз на суровини и репорматеријали. Ние ако сакаме да бидеме конкурентни мораме да што побрзо да ја намалиме царината, што ќе помогне да привлечеме и нови инвеститори. Гледаме дека во изминатиов период многу јапонски компании дојдоа и инвестира во соседна Србија, додека во Македонија нема ниту една јапонска инвестиција токму поради проблемот на увозните царини кои го поскапуваат производството”, вели Антевски.
