Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен денеска објави нов план за приближување на Западен Балкан до ЕУ.
Говорејќи на форумот ГЛОБСЕК во Братислава, највисокиот извршен директор на ЕУ рече дека блокот треба да стори повеќе за да допре до аспирантите членки во регионот, откривајќи план од четири точки за зајакнување на локалниот раст. Западен Балкан одамна е потенцијална област за проширување на ЕУ, но напорите за пристап во многу случаи се повлечени и заглавени.
„Конечно сфативме дека не е доволно само да чекаме нашите пријатели надвор од Унијата да ни се приближат“, рече Фон дер Лајен пред толпата официјални претставници и тинк-тенкери од целиот континент.
„Ние, исто така, мора да преземеме одговорност да ги доближиме аспирантите членки на нашата Унија многу поблиску до нас“.
Како дел од „новиот план за раст на Западен Балкан“ се предвидени четири типа мерки: 1. приближување на регионот до единствениот пазар на ЕУ; 2. продлабочување на регионалната економска интеграција; 3. забрзување на судските и антикорупциските реформи и 4. зајакнување на претпристапните фондови, пишува Politico.eu.
Соработката на единствениот пазар може да го доведе регионот да се приклучи на единствениот дигитален пазар на ЕУ во области како што се е-трговија или сајбер безбедност и да го подобри регионалниот заеднички пазар за да привлече европски инвеститори.
„Западен Балкан може да се приклучи на нашиот единствен дигитален пазар во области како што се е-трговија и сајбер безбедноста“, рече фон дер Лајен.
Според неа, оваа поблиска поврзаност со единствениот пазар треба да оди рака под рака со заеднички регионален пазар.
„Заедничкиот регионален пазар е од клучно значење за отклучување на економскиот потенцијал на регионот. Од клучно значење е Западен Балкан да се направи поатрактивно место за европските инвеститори. И, доколку се заснова на правилата и стандардите на ЕУ, овој заеднички регионален пазар може да помогне и за забрзување на пристапувањето во нашата Унија. Сакаме однапред да му понудиме на Западен Балкан некои од предностите на членството. Но, тоа значи дека одредени барања за членство исто така треба однапред да се исполнат. Некои од реформите кои се дел од процесот на пристапување се клучни за довербата на инвеститорите. Размислете за градење независно и ефикасно судство, обезбедување здрави јавни набавки и засилување на борбата против корупцијата. Или размислете за енергетскиот пазар. Регионот на Западен Балкан има огромен потенцијал да се диверзифицира од руските фосилни горива. Но, треба да ја зголеми енергетската ефикасност, да ја засили диверзификацијата и да го забрза распоредувањето на повеќе обновливи извори. Западен Балкан може да ги постигне и двете: енергетска независност од Русија и поблиско усогласување со Европската унија за да го забрза пристапот“, рече шефицата на европската влада во обраќањето за Западен Балкан.
И нејзината последна поента: „Ние сме подготвени да го поддржиме Западен Балкан со зголемено претпристапно финансирање. Постои огромна потреба од инвестиции во Западен Балкан. Овие инвестиции ќе го подобрат животот на луѓето. И тие исто така ќе го олеснат патот кон нашата Унија. Поради оваа причина, треба да ги зголемиме ресурсите посветени на Западен Балкан“.
ЕУ повторно се посвети на поддршката на земјите од Западен Балкан откако Русија ја нападна Украина, бидејќи властите стануваат се позагрижени за влијанието на Москва во регионот.
„Сакам нашиот единствен пазар да биде двигател на промени, не само за земјите кои веќе се приклучија на семејството, туку и за оние кои се уште се на пат“, тврди фон дер Лајен.
Албанскиот премиер Еди Рама, чија земја официјално ги започна преговорите за пристап со ЕУ минатиот јули – 13 години откако првпат аплицирше за членство во ЕУ – ги поздрави новите ветувања за поддршка.
„Не само што целосно се согласуваме со она што го кажа Урсула, туку мислиме дека ова е проблем за смрт или живот за нас, за сите нас“, рече Рама. „Мораме да добиеме нешто повеќе и нешто фундаментално да се промени во односите меѓу Европската унија и Западен Балкан, доколку тие не сакаат да го видат Западен Балкан повторно да се враќа назад“.
